سلامت نیوز:در کشورهای توسعه یافته با توجه به شرایط خاص خانواده‌ها در ایام کرونا ساختارهایی تعریف شده تا به آنان خدمات اجتماعی و روانی دهد.در ایران اورژانس اجتماعی چقدر توانسته به مردم آسیب دیده کمک کند؟یک کارشناس به ما می‌گوید اورژانس اجتماعی بودجه ندارد!
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آفتاب یزد، کرونا محدودیت‌های زیادی را از لحاظ اقتصادی و محیطی برای مردم ایجاد کرده و همچنین آنها را در تنگنای روانی قرار داده است. قطعا در چنین شرایطی جامعه بیش از پیش به خدمات اجتماعی و روانی نیاز دارد.در کشورهای توسعه یافته برای این منظور تدارک‌های خاصی دیده‌اند تا بتوانند در این شرایط حاد به جامعه خود کمک کنند.
در ایران نیز ساختارهایی برای ارائه چنین خدماتی وجود دارد از جمله اورژانس اجتماعی. برنامه اورژانس اجتماعی، تلفیقی از مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی ( مرکز اورژانس اجتماعی )، خط تلفن اورژانس اجتماعی( 123 )، تیم سیار اورژانس اجتماعی ( خدمات اجتماعی سیار ) و پایگاهاورژانس اجتماعی ( پایگاه خدمات اجتماعی ) است که در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سکونت گاههای غیر رسمی تدوین شده بود، که هر کدام دستورالعمل مستقل دارند و برنامه پیوست چکیده آنها می‌باشد.
این برنامه قصد دارد تا "مداخلات روانی - اجتماعی" را قبل "از مداخلات قضائی و انتظامی" و حتی در کنار این نوع مداخلات جایگزین کند که این مسئله در "پیشگیری از وقوع جرم" و" قضازدائی" نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. شناسایی آسیب‌های اجتماعی شایع و در حال شیوع به صورت کشوری و منطقه‌ای و محلی نیز از طریق این برنامه صورت خواهد پذیرفت. در واقع این نوع مداخلات تاثیر‌گذاری "تئوری بر چسب" را به حداقل خواهد رساند تا زمینه‌ای برای توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی و بازگشت آنها به زندگی سالم باشد.
>بخش‌های اورژانس اجتماعی
برنامه اورژانس اجتماعی شامل فعالیتهای ذیل است:
1. مرکز مداخله در بحران‌های فردی، خانو ادگی و اجتماعی
2. پایگاه خدمات اجتماعی
3. خط تلفن اورژانس اجتماعی (123)
4. خدمات سیار اورژانس اجتماعی
اهداف اورژانس اجتماعیاهداف در دو بخش کلی و اختصاصی به شرح ذیل ارائه می‌گردد
>هدف کلی:
کنترل و کاهش بحران‌های فردی- خانوادگی و اجتماعی
اهداف اختصاصی:
• در دسترس قرار دادن خدمات تخصصی و اورژانسی سازمان بهزیستی به آحاد جامعه
• ارتقاء توانمندیهای افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی جهت مقابله با مسائل اجتماعی در شرایط بحرانی از طریق ارائه خدمات تخصصی و به موقع•
ایجاد زمینه مشارکت مردم و سازمان‌های غیر دولتی
• ارتقاء آگاهی و شناخت خانواده و اجتماع نسبت به نیازهای مراجعان به منظور تسهیل فرایند حل مسئله در شرایط بحرانی
• شناسائی مناطق و کانون‌های آسیب زا و اقدامات تخصصی در بحران زدایی
• شناسایی آسیب‌های اجتماعی نوپدید و بازپدید
• مداخله موثر به منظور کاهش جرایم و جلوگیری از تشدید بحران و آسیب‌های اجتماعی و کاهش صدمات بر اقشار در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی>گروه‌های هدف اورژانس اجتماعی افراد مشمول دریافت خدمات عبارتند از:
• زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد
• زنان و دختران در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب‌دیده اجتماعی
• افرادی که قصد خودکشی دارند یا اقدام به خودکشی کرده‌اند.
• کودکان خیابانی و کار
• همسران آزار‌دیده
• کودکان آزار‌دیده
• مبتلایان به اختلال هویت جنسی
• دختران و پسران فراری از منزل
• سایر افراد در کلیه سنین که در شرایط بحرانی ویژه قرار دارند.
>زمان تاسیس اورژانس اجتماعی
موسس اورژانس اجتماعی می‌گوید:« برنامه اورژانس اجتماعی با سه ویژگی به موقع بودن، در دسترس‌بودن و تخصصی‌بودن، در اردیبهشت ۱۳۷۸ تدوین شد و در ۲۲ و ۲۳ اردیبهشت همان سال در گردهمایی مسئولان امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سراسر کشور در شیراز مورد بررسی قرار گرفت و پس از تایید نهایی با حمایت رئیس و معاون اجتماعی وقت سازمان بهزیستی در کشور اجرایی شد. استان یزد اولین استانی بود که در هفته دولت آن سال مرکز اورژانس اجتماعی را راه‌اندازی کرد.
بوشهر، اصفهان، خراسان بزرگ، گیلان، مازندران، کرمان و تهران جزو هشت استانی بودند که در همان سال اورژانس اجتماعی را راه‌اندازی کردند و می‌توانم بگویم که اورژانس اجتماعی اکنون وارد 23 سالگی شده است. »
>اورژانس اجتماعی به کار مردم آمده است؟
پرسشی که اکنون مطرح است و باید مورد مداقه قرار گیرد آن است که آیا این ساختار توانسته در این شرایط کرونایی برای مردم آسیب دیده خدماتی را ارائه دهد؟در واقع با توجه به اینکه بیش از 20 سال از عمر این ساختار می‌گذرد آیا به پختگی رسیده است؟مردم چقدر توانسته‌اند به این اورژانس دسترسی داشته باشند؟
>هیچ بودجه مصوبی برای این سازمان وجود ندارد
در همین خصوص مصطفی اقلیما پدر مددکاری اجتماعی به آفتاب یزد گفت: « اورژانس اجتماعی در سه دوره افتتاح شد اما هیچ بودجه مصوبی برای آن در نظر گرفته نشد. در ابتدا بنا بود این سازمان به افراد آسیب‌دیده از جمله کودکان خیابانی و مشکلات خانوادگی رسیدگی کند اما سازمان بهزیستی از آدم‌های متخصص برای انجام این دست از فعالیت‌ها استفاده نکرده بود به عبارتی افراد دارای تخصص‌های نامربوط با فعالیتهای سازمان اورژانس اجتماعی هستند.
کارکنان اورژانس‌های اجتماعی در سراسر کشور باید مددکار اجتماعی باشند یعنی تخصص داشته باشند که بتوانند مسائل و مشکلات خانواده را بشناسند و به افراد کمک کنند. قرار بود اورژانس اجتماعی دفاتری داشته باشند که در آن جامتخصصان حقوقی، روانشناسان و روانپزشکان حضور داشته باشند.»
>درصد متخصصین در اورژانس اجتماعی پایین است
وی در ادامه گفت:« 95درصد افرادی که به اورژانس اجتماعی مراجعه می‌کنند، مسئله دارند و بیمار نیستند. سازمان‌هایی در کنار اورژانس اجتماعی برای انجام برخی از فعالیت‌ها به وجود آمدند. باید کسانی که دارای مدرک روانشناسی، جامعه شناسی و مطالعات خانواده هستند در این سازمان‌ها فعالیت کنند و بسیاری از مشکلات امروز به این دلیل است که درصد این متخصصین در اورژانس اجتماعی پایین است.
مثلا در شمال دختری از خانواده فرار کرده بود، مدیرکل دفتر امور زنان گفت که ابتدا باید خانواده آماده باشد بعد این دختر به خانواده تحویل داده شود اما رئیس سازمان بهزیستی موافقت نکرد و این دختررا تحویل خانواده داده و متاسفانه کشته شد.
یکی از وظایف اصلی سازمان بهداشتی تشخیص همین دست آسیب‌ها و برنامه ریزی برای آنها است. بسیاری از ماشین‌های این سازمان در کنار خیابان‌ها هستند اما امکان فعالیت ندارند همچنین بسیاری از کارکنان می‌گویند در هنگام بسیاری از مداخلات ما حتی اجازه ورود به مناطق را نداریم. به نظر من این سازمان نتوانسته است حتی در زمان کرونا به مشکلات رسیدگی کند چون اجازه و امکان بسیاری از فعالیت‌ها را ندارد و تنها سمبل اورژانس اجتماعی وجود دارد. »
نظر شما